თემო რეხვიაშვილი – ღვინო და მუხამბაზები

ღვინო პირველად და პირველ ასჯერაც დიდმა კაცებმა გამასინჯეს და გულმოდგინედ მასწავლიდნენ დალევის წესებს. ალბათ, პირველად რომ დავლიე, 12-13 წლის ვიქნებოდი. მხოლოდ ერთი ჭიქის დალევა მთხოვეს და ცოტა რომ მოვსვი და დავდე, დამტუქსეს, ჭიქას ტუჩთან რომ მიიტან, სანამ ძირამდე არ დაცლი, არ უნდა დადო, თანაც სადღეგრძელო უნდა თქვაო.

– გაგვიმარჯოს. – ამოვღერღე და ისევ ვცადე დალევა.

– აბა, აბა. რუსი ჰო არ ხარ? წესიერი სადღეგრძელო თქვი.

– რუსი რა შუაშია?

– რუსებმა იციან ეგრე, „ბუძემ”, იტყვიან და გადაკრავენ. უჯიშოები.

– რა სადღეგრძელო დავლიო?

– აი, რაც გესიამოვნება, რაც შენ გულს გაუხარდება, ბიძი, ის თქვი.

დიდ გასაჭირში ჩავვარდი. რა მეთქვა არ ვიცოდი და კიდევ კარგი, რომ უცებ ძველ სუფრებზე მოსმენილი ნიმუში გამახსენდა:

– გაგვიმარჯოს! კარგად ვიყოთ, ღმერთი შეგვეწიოს და ყველაფერი კარგი გვქონოდეს, ჯანმრთელობა, ბედნიერება, ხვავი, ბარაქა, კარგად ყოფნა და რავი რა… – ო-ო, კაციც შენ ყოფილხარ. დასაწყისისთვის მაგარია, აბა, ახლა მიდი, ბოლომდე! ოპ-ოპ-ოპ-ოპ… მალადეც. მიატანე ახლა რამე.

– არ მინდა.

– არა, არა, ეგრე არ შეიძლება, რამე უნდა მიაყოლო.

– არ მინდა, იყოს.

– ვახ ეს რა მორიდებული ვინმეა. არ შეიძლება ასე. ერთი ლუკმა მაინც უნდა მიაყოლო, თორემ დათვრები. მიდი! აი, ეგრე.

მე კი მივაყოლე ერთი ლუკმა, მაგრამ ისიც ვიფიქრე, რა ვიცი, რაც მანამდე ქეიფები მინახავს, სვამენ და ერთ ლუკმას აყოლებენ კი არა, კაი ბლომადაც ჭამენ, ოღონდ მერე ისე თვრებიან, ერთმანეთს ეჩხუბებიან, ან უფრო კარგ შემთხვევებში, უაზროდ ბევრს ლაპარაკობენ-თქო.

ასე იყო თუ ისე, არც ღვინის სმა მესიამოვნა და არც „ქეიფის” პროცესი. გემოც ვერ ჩავატანე ვერაფერს.

ჰოდა, ასეთ თავყრილობებზე როცა ვხვდებოდი, შეძლებისდაგვარად ვცდილობდი თავი ამერიდებინა სუფრებისთვის, მაგრამ „მშრალად” გამოსვლას ყოველთვის ვერ ვახერხებდი. თან ნელ-ნელა მამუღამებინებდნენ სადღეგრძელოების წესებს და მეც ვცდილობდი ნორმალურად მაინც მესწავლა რაღაცები, რომ ზედმეტი ჭკუის დარიგებები თავიდან ამერიდებინა და ყურადღების ცენტრშიც რაც შეიძლება ნაკლებად აღმოვჩენილიყავი.

– მოდი, მშვიდობას გაუმარჯოს, მშვიდობაზე კარგი არაფერი არ არის – იტყოდა თამადა და მე მაშინვე სხაპასხუპით წარმოვთქვამდი ჩემს რჩეულ ფრაზას, ვაი და, სხვას რომ არ დაესწრო: – აბა, ღმერთს დიდება, ჩვენ მშვიდობა.

ტავტოლოგიის მეშინოდა და მეგონა, რომ ამ ფრაზას თუ ვინმე სხვა დამასწრებდა, მაშინ უსათუოდ სხვა სიტყვები უნდა მომეფიქრებინა მშვიდობასთან დაკავშირებით. „მშვიდობა გვქონოდეს”; „მშვიდობა ნამდვილად მნიშვნელოვანია”; „მშვიდობა სუფევდეს ჩვენ გარშემო”, ან რაღაც ეგეთი.

თუ დროის იმ მონაკვეთში, რაც ჭიქის მიჯახუნებიდან ტუჩამდე მიტანაშია, ვერაფერ ახალს მოვიგონებდი, ესე იგი, გამოუვალ სიტუაციებში ისევ ამას ვამბობდი:

– მართლაც, როგორც ნუკრი ძიამ თქვა, ღმერთს დიდება და ჩვენ მშვიდობა!

წასულების სადღეგრძელოს დროს თავს ყველაზე დაცულად ვგრძნობდი. ამ სადღეგრძელოზე ყველა თავისთვის დასევდიანდებოდა და დიდ ყურადღებას არ მაქცევდნენ, რას ვიტყოდი და როგორ…

– ხსოვნა იყოს, ვინც ჩვენი ხელიდან შენდობას მოელის – ჩავიდუდღუნებდი, დავლევდი და სწრაფადვე შევავსებდი სასმისებს, რადგან „წასულებზე დიდხანს გაჩერება არ შეიძლება” და შემდეგი სადღეგრძელო უთუოდ „სიცოცხლის გაგრძელებისა” უნდა ყოფილიყო..

ბოლოს წინა სადღეგრძელო ოჯახის იყო (თუ სტუმრად იყავი), ბოლო სადღეგრძელო კი წმინდა სალოცავების.

ამის მერე იწყებოდა, დაძინება – ვერ დაძინება, ბალიშზე თავის დადება, თვალის დახუჭვა და ყველაფრის ტრიალი, გახელა და დროებით ამოსუნთქვა, ძილის ნატვრა. გულის ძალით არევა და მერე ძლივძლივობით, რაღაცნაირად ჩაძინება. დილით საშინელი ბახუსი. ნაბახუსევზე გამოსვლა კი ცალკე ხელოვნებაა. მე ნიმესილს ან ანაკომის სუპს ვსვამდი ხოლმე – მაგრადაც მივქარავდი.

არა, ღვინო ნამდვილად არ მიყვარდა და როცა გავიზარდე, ლუდს ვეტანებოდი, ანუ „მაიმუნების კაკაოს” ვსვამდი, როგორც „ბიძები” უწოდებენ ღვინისა და არყის გარდა ნებისმიერ სასმელს.

გულის მობრუნება ღვინისკენ მხოლოდ მაშინ დავიწყე, როცა ჩემმა ძმაკაცმა, ირაკლი სირბილაშვილმა, თავის ვენახში პირველად წამიყვანა.

ოღონდ რთველი არ იყო. მარტო მე და ეგ წავედით და ხერხი წავიღეთ. კონკრეტული ძირები უნდა მოგვეჭრა, რომ დარჩენილი ძირები კარგად გაზრდილიყო. კახეთში ვიყავით, მანავში.

– ამ ღვინოს როცა დავაყენებ, შაქარს, წყალს და ეგეთ მაიმუნობებს არ ვუზამ, უსუფთავესი ღვინო იქნება და მერე იტყვი, ღირდა ამ შრომადო.

მართლა შრომატევადი კი იყო, დილით ადრე დავიწყეთ და გვიან საღამოს მოვრჩით. მახსოვს, ბოლო კვალს მე ქვემოდან მივუყვებოდი, ის ზემოდან და სადღაც შუაში რომ შევხვდით ერთიმეორეს, ეს საქმის ბოლომდე მიყვანას ნიშნავდა. ყიჟინა მოვცხეთ და ერთმანეთს ძმურად გადავეხვიეთ.

– რთველზეც ჰო წამოხვალ.
– აბა რას ვიზამ.

რთველზე ვერ გავყევი, მაგრამ, დრო გავიდა და ირაკლიმ, როგორც იქნა ჭურს თავი ახადა… ნამდვილად კარგი ღვინო გამოუვიდა, ყოველ შემთხვევაში, რაც მანამდე გამისინჯავს, ყველას ჯობდა. შეიძლება ასეთი შეფასება იმ სიამაყის ბრალიც იყო, რომ ჩემი შრომაც ერია ამ ვენახში. უფრო სწორად, ამ ვენახის ნაწილის მოჭრაში, ან უბრალოდ პირველად ვსვამდი ნება-ნება და ღვინის გემოს გაგებასაც პირველად ვცდილობდი.

ეს იყო და ამის მერე ღვინო ძალიან შეგვიყვარდა მეც და ჩემს მეგობრებსაც. ამას წინადაც ვსვამდი, როცა მოულოდნელად რატომღაც ფილმებში ნანახი ძველი თბილისი და ყარაჩოხელები გამახსენდა. მეც მომინდა სადღეგრძელოების მათ სტილში წარმოთქმა. იმ მომენტში თავი შევიკავე და როცა სახლში ნასვამი მივედი, ბლოკნოტი გადავშალე და ლექს-სადღეგრძელოების წერას შევუდექი, რომლებსაც “ნეო თბილისური მუხამბაზები” დავარქვი და მინდა რამდენიმე მათგანი გაგიზიაროთ:

#7:06

მოდით, ამ ჭიქით,

გაუმარჯოს ისეთ

თბილისელს,

ვინც ღამით ძაან

გვიან წვება,

მაგრამ დილით

ადრე იღვიძებს.

და ცხოვრობს ასე,

მეტი რა ქნას?!

#28/15

ეს გაუმარჯოს,

იმ დაწყევლილ

ნამდვილ სიყვარულს,

ზოგჯერ

ყვირილით რომ ითხოვს

ხოლმე გამომჟღავნებას,

თბილისელი კი

ძილის დროს

დარეკილი

ალარმ ქლოქივით,

იმ წამსვე

სნუზავს.

(თუმცა არასდროს არ ასტოპებს.)

#0

ფეხზე ავდგეთ და

ვადღეგრძელოთ,

ყველა UNLUCKY

რომელსაც თან სძულს,

თანაც გულით უყვარს

ჩვენი ქალაქი.