დაკვირვებული ვარ: ამ ჩვენ მიწაზე დაბადებული ყოველი ადამიანი, უკლებლივ ყველა, ქალი თუ კაცი, ბავშვი თუ მოხუცი, ღრმადაა დარწმუნებული, რომ ღვინოში საუკეთესოდ ერკვევა, რომ ღვინის გემო და ყადრი იცის, რომ ღვინოსთან ურთიერთობა აწყობილი აქვს, – მოკლედ, ღვინის მადლი სისხლში აქვს გამჯდარი, იმ მარტივი მიზეზის გამო, რომ საქართველოს შვილია.
შეიძლება, ასეცაა, და ამ ამბავს ეჭვის თვალით მხოლოდ იმის გამო ვუყურებ, რომ მე თვითონ ღვინოს ვერ ვსვამ და ამას, სინამდვილეში, საშინლად განვიცდი. ზუსტად ვიცი: ამცდა დიდი სიამოვნება და უამრავი სიხარული.
ხომ ასეა: თუ ლხინია, ღვინო უნდა დალიო, თუ უბედურება მოხდა, დარდი ღვინოში უნდა ჩაახრჩო – მე თუ მკითხავთ, დარდისთვის მეტისმეტი პატივია, მაგრამ მაინც, – და თუ შეყვარებული ხარ, ამ საქმესაც ღვინო უხდება: გაგიმართლებს – დალევ, არ გაგიმართლებს – მით უმეტეს, დალევ, აბა, რას იზამ.
საერთოდ, კარგი რამაა, თავად იდეა: ღვინო.
მე კი ისიც კი ვერასოდეს მოვახერხე, აი, ფილმებში და წიგნებში რომ შვრებიან ხოლმე კაცები და ქალები – ღვინით ჭიქით ხელში ჩამავალი მზის ცქერა, ან ვინმეს გაბრიყვება, აჰ, ღვინო მომეკიდა და სიყვარული იმიტომ აგიხსენი-მეთქი… არ გამიმართლა. ქართველი ქალი ღვინოს ვერ ვსვამ. აშკარად დიდი უსამართლობაა.
მაგრამ არის დედამიწაზე ერთი ღვინო, რომელსაც აუცილებლად დავლევ. თან როგორ! ბოლო წვეთამდე. ღვინოების ღვინოა, დიდი ბედნიერების დროიდან რომ მელის. ნეტა იცოდეთ, როგორი შესანიშნავია! მას ჰქვია „შუამთა“, და ის დათო ჯავახიშვილმა გვაჩუქა.
ასეთი ამბავი იყო: დიდი ხნის წინათ, უხსოვარ დროს, როცა „შავლეგოს“ ვმღეროდით, ერთმანეთს შეფიცულების ამბებს ვუყვებოდით და გვეგონა, რომ თუ ჩვენი სამშობლოს ყველა კუთხე-კუნჭული გვექნებოდა მოვლილი, ჩვენი საქართველო გახდებოდა ძლიერი, დამოუკიდებელი და ბედნიერი, და იქნებოდა ნიკოფსიიდან დარუბანდამდე, და საერთოდ, თქვენი გამარჯვებისა იყოს, ქართველებო!
ასეთი რამ მხოლოდ ძალიან ახალგაზრდას თუ მოუვა თავში: ერთ დღესაც ჩავალაგეთ ზურგჩანთები და ისე, რომ არავის არაფერი ვკითხეთ – ნეტა, რამ გაგვამწარა? აღარ მახსოვს, და აღარც სხვებს ახსოვთ, – წავედით ერთ მშვენიერ ციხეზე, რომლის შესახებაც მხოლოდ გვსმენოდა, მხოლოდ ის ვიცოდით, რა მხარეში იდგა, და ციხის სახელი მოგვწონდა, მეტი არაფერი. რა თქმა უნდა, როგორც ყველას, ვინც ძალიან ახალგაზრდაა, ჩვენც გაგვიმართლა, და კი ბლომად ვიხეტიალეთ, მაგრამ მივაგენით.
შვიდნი ვიყავით, და თან გვქონდა ბევრი ღვინო. ბოთლებით. ზურგჩანთით ყველას ორ-ორი ბოთლი მიგვქონდა. ნეტა, ვინ იყო იმის დამლევი?.. მაგრამ არაჩვეულებრივმა კაცმა ღვინო გვაჩუქა და ჩვენც თან წავიღეთ, პრინციპით „იყოს. რა იცი, რა ხდება.“
რა მშვენიერი იყო იქაურობა! რამხელა გალავანი ერტყა ციხეს, როგორ ამაყად იდგა კოშკი, და ზაფხულის ცხელ ღამეს როგორ ბრიალებდა ვარსკვლავები პატარა ტაძრის ჩამოქცეული გუმბათის თავზე!
იქ სულ სამი დღე გავატარეთ. თოთხმეტ ბოთლს, ცხადია, ვერ მოვერიეთ, და არც გავქაჩულვართ დიდად. ძალიან ახალგაზრდები ვიყავით და ისედაც მშვენივრად ვიყავით, ყველა კედელზე ავცოცდით, ყველა ნახვრეტში შევყავით თავი, გაუთავებლად ვიცინოდით და „შავლეგოს“ ვმღეროდით, ერთმანეთს შეფიცულების ამბებს ვუყვებოდით და ვამბობდით: თუ ჩვენი სამშობლოს ყველა კუთხე-კუნჭული გვექნება მოვლილი, ჩვენი საქართველო გახდება ძლიერი, დამოუკიდებელი და ბედნიერი, და იქნება ნიკოფსიიდან დარუბანდამდე, და საერთოდ, ჩვენი გამარჯვებისა იყოს, ქართველებო!
მერე წამოსვლის დროც დადგა. ღვინო კი დაგვრჩა. რამდენიმე ბოთლი. ვუყურეთ ამ ბოთლებს, ვუყურეთ, და იმან, ვინც ჩვენს შორის ყველაზე რომანტიკული გამოდგა, ბოთლები ქსოვილში გამოახვია – ნეტა, ვისი პერანგი იყო? – თავი მოუკრა, თოკი მოაბა და ფრთხილად, ძალიან ფრთხილად ჩაუშვა ერთ საიდუმლო ალაგს, რომელსაც არ გავთქვამ, არასოდეს, ისევე, როგორც არ ვიტყვი, მაშინ, უხსოვარ დროს, ჩემი მიწის რომელ აუღებელ ციხე-სიმაგრეს დავეცით, უსაშველოდ ახალგაზრდები და უთავბოლოდ ბედნიერები.
ასე გადავწყვიტეთ: დადგება ბედნიერი დღე, და ჩვენ, შვიდნი, ისევ დავირაზმებით და ამოვალთ ამ ციხეზე, ახლა ხომ გზა-კვალი აღარ აგვერევა, იოლად მოვალთ, და დავლევთ ღვინოს, „შუამთას“, რომელიც ძია დათომ გვაჩუქა. რა მაგარი იქნება!
მას მერე უამრავი წელი გავიდა. დავთვალე და გულს შემომეყარა, ოცდათოთხმეტი წელი ძალიან დიდი დროა. იმ ციხეზე აღარცერთი ავსულვართ, და ბოთლების ადგილსამყოფელიც არავისთვის გაგვიმხელია, სიტყვა სიტყვაა, ოჯახის წევრებსაც კი არ გავანდეთ. ჩვენ ზუსტად ვიცით: დადგება დღე და დავბრუნდებით ჩვენს აუღებელ ციხე-სიმაგრეში. მართალია, შვიდნი აღარ ვართ, მაგრამ რამდენიც ვართ, დავბრუნდებით, და მივაკითხავთ საიდუმლო ალაგს, და თოკის ბოლოს ვიპოვით, და ამოვიტანთ რომელიღაც ჩვენგანის პერანგში გახვეულ ღვინოს. და ეს იქნება ყველაზე კარგი დღე და ღამე: ოცდათხუთმეტი წლის ღვინოს დავლევთ – მერე, რა, რომ ბოთლში არ ძველდება ან სულაც წამხდარია! ჩვენ „შავლეგოს“ ვიმღერებთ, ერთმანეთს შეფიცულების ათასჯერ მოყოლილ ამბებს გაუთავებლად მოვუყვებით და ვიტყვით: თუ ჩვენი სამშობლოს ყველა კუთხე-კუნჭულს მოვივლით, ჩვენი საქართველო გახდება ძლიერი, დამოუკიდებელი და ბედნიერი, და იქნება ნიკოფსიიდან დარუბანდამდე. და, საერთოდ, ჩვენი გამარჯვებისა იყოს, ქართველებო!
ანა კორძაია სამადაშვილი – ღვინო
დაკვირვებული ვარ: ამ ჩვენ მიწაზე დაბადებული ყოველი ადამიანი, უკლებლივ ყველა, ქალი თუ კაცი, ბავშვი თუ მოხუცი, ღრმადაა დარწმუნებული, რომ ღვინოში საუკეთესოდ ერკვევა, რომ ღვინის გემო და ყადრი იცის, რომ ღვინოსთან ურთიერთობა აწყობილი აქვს, – მოკლედ, ღვინის მადლი სისხლში აქვს გამჯდარი, იმ მარტივი მიზეზის გამო, რომ საქართველოს შვილია.
შეიძლება, ასეცაა, და ამ ამბავს ეჭვის თვალით მხოლოდ იმის გამო ვუყურებ, რომ მე თვითონ ღვინოს ვერ ვსვამ და ამას, სინამდვილეში, საშინლად განვიცდი. ზუსტად ვიცი: ამცდა დიდი სიამოვნება და უამრავი სიხარული.
ხომ ასეა: თუ ლხინია, ღვინო უნდა დალიო, თუ უბედურება მოხდა, დარდი ღვინოში უნდა ჩაახრჩო – მე თუ მკითხავთ, დარდისთვის მეტისმეტი პატივია, მაგრამ მაინც, – და თუ შეყვარებული ხარ, ამ საქმესაც ღვინო უხდება: გაგიმართლებს – დალევ, არ გაგიმართლებს – მით უმეტეს, დალევ, აბა, რას იზამ.
საერთოდ, კარგი რამაა, თავად იდეა: ღვინო.
მე კი ისიც კი ვერასოდეს მოვახერხე, აი, ფილმებში და წიგნებში რომ შვრებიან ხოლმე კაცები და ქალები – ღვინით ჭიქით ხელში ჩამავალი მზის ცქერა, ან ვინმეს გაბრიყვება, აჰ, ღვინო მომეკიდა და სიყვარული იმიტომ აგიხსენი-მეთქი… არ გამიმართლა. ქართველი ქალი ღვინოს ვერ ვსვამ. აშკარად დიდი უსამართლობაა.
მაგრამ არის დედამიწაზე ერთი ღვინო, რომელსაც აუცილებლად დავლევ. თან როგორ! ბოლო წვეთამდე. ღვინოების ღვინოა, დიდი ბედნიერების დროიდან რომ მელის. ნეტა იცოდეთ, როგორი შესანიშნავია! მას ჰქვია „შუამთა“, და ის დათო ჯავახიშვილმა გვაჩუქა.
ასეთი ამბავი იყო: დიდი ხნის წინათ, უხსოვარ დროს, როცა „შავლეგოს“ ვმღეროდით, ერთმანეთს შეფიცულების ამბებს ვუყვებოდით და გვეგონა, რომ თუ ჩვენი სამშობლოს ყველა კუთხე-კუნჭული გვექნებოდა მოვლილი, ჩვენი საქართველო გახდებოდა ძლიერი, დამოუკიდებელი და ბედნიერი, და იქნებოდა ნიკოფსიიდან დარუბანდამდე, და საერთოდ, თქვენი გამარჯვებისა იყოს, ქართველებო!
ასეთი რამ მხოლოდ ძალიან ახალგაზრდას თუ მოუვა თავში: ერთ დღესაც ჩავალაგეთ ზურგჩანთები და ისე, რომ არავის არაფერი ვკითხეთ – ნეტა, რამ გაგვამწარა? აღარ მახსოვს, და აღარც სხვებს ახსოვთ, – წავედით ერთ მშვენიერ ციხეზე, რომლის შესახებაც მხოლოდ გვსმენოდა, მხოლოდ ის ვიცოდით, რა მხარეში იდგა, და ციხის სახელი მოგვწონდა, მეტი არაფერი. რა თქმა უნდა, როგორც ყველას, ვინც ძალიან ახალგაზრდაა, ჩვენც გაგვიმართლა, და კი ბლომად ვიხეტიალეთ, მაგრამ მივაგენით.
შვიდნი ვიყავით, და თან გვქონდა ბევრი ღვინო. ბოთლებით. ზურგჩანთით ყველას ორ-ორი ბოთლი მიგვქონდა. ნეტა, ვინ იყო იმის დამლევი?.. მაგრამ არაჩვეულებრივმა კაცმა ღვინო გვაჩუქა და ჩვენც თან წავიღეთ, პრინციპით „იყოს. რა იცი, რა ხდება.“
რა მშვენიერი იყო იქაურობა! რამხელა გალავანი ერტყა ციხეს, როგორ ამაყად იდგა კოშკი, და ზაფხულის ცხელ ღამეს როგორ ბრიალებდა ვარსკვლავები პატარა ტაძრის ჩამოქცეული გუმბათის თავზე!
იქ სულ სამი დღე გავატარეთ. თოთხმეტ ბოთლს, ცხადია, ვერ მოვერიეთ, და არც გავქაჩულვართ დიდად. ძალიან ახალგაზრდები ვიყავით და ისედაც მშვენივრად ვიყავით, ყველა კედელზე ავცოცდით, ყველა ნახვრეტში შევყავით თავი, გაუთავებლად ვიცინოდით და „შავლეგოს“ ვმღეროდით, ერთმანეთს შეფიცულების ამბებს ვუყვებოდით და ვამბობდით: თუ ჩვენი სამშობლოს ყველა კუთხე-კუნჭული გვექნება მოვლილი, ჩვენი საქართველო გახდება ძლიერი, დამოუკიდებელი და ბედნიერი, და იქნება ნიკოფსიიდან დარუბანდამდე, და საერთოდ, ჩვენი გამარჯვებისა იყოს, ქართველებო!
მერე წამოსვლის დროც დადგა. ღვინო კი დაგვრჩა. რამდენიმე ბოთლი. ვუყურეთ ამ ბოთლებს, ვუყურეთ, და იმან, ვინც ჩვენს შორის ყველაზე რომანტიკული გამოდგა, ბოთლები ქსოვილში გამოახვია – ნეტა, ვისი პერანგი იყო? – თავი მოუკრა, თოკი მოაბა და ფრთხილად, ძალიან ფრთხილად ჩაუშვა ერთ საიდუმლო ალაგს, რომელსაც არ გავთქვამ, არასოდეს, ისევე, როგორც არ ვიტყვი, მაშინ, უხსოვარ დროს, ჩემი მიწის რომელ აუღებელ ციხე-სიმაგრეს დავეცით, უსაშველოდ ახალგაზრდები და უთავბოლოდ ბედნიერები.
ასე გადავწყვიტეთ: დადგება ბედნიერი დღე, და ჩვენ, შვიდნი, ისევ დავირაზმებით და ამოვალთ ამ ციხეზე, ახლა ხომ გზა-კვალი აღარ აგვერევა, იოლად მოვალთ, და დავლევთ ღვინოს, „შუამთას“, რომელიც ძია დათომ გვაჩუქა. რა მაგარი იქნება!
მას მერე უამრავი წელი გავიდა. დავთვალე და გულს შემომეყარა, ოცდათოთხმეტი წელი ძალიან დიდი დროა. იმ ციხეზე აღარცერთი ავსულვართ, და ბოთლების ადგილსამყოფელიც არავისთვის გაგვიმხელია, სიტყვა სიტყვაა, ოჯახის წევრებსაც კი არ გავანდეთ. ჩვენ ზუსტად ვიცით: დადგება დღე და დავბრუნდებით ჩვენს აუღებელ ციხე-სიმაგრეში. მართალია, შვიდნი აღარ ვართ, მაგრამ რამდენიც ვართ, დავბრუნდებით, და მივაკითხავთ საიდუმლო ალაგს, და თოკის ბოლოს ვიპოვით, და ამოვიტანთ რომელიღაც ჩვენგანის პერანგში გახვეულ ღვინოს. და ეს იქნება ყველაზე კარგი დღე და ღამე: ოცდათხუთმეტი წლის ღვინოს დავლევთ – მერე, რა, რომ ბოთლში არ ძველდება ან სულაც წამხდარია! ჩვენ „შავლეგოს“ ვიმღერებთ, ერთმანეთს შეფიცულების ათასჯერ მოყოლილ ამბებს გაუთავებლად მოვუყვებით და ვიტყვით: თუ ჩვენი სამშობლოს ყველა კუთხე-კუნჭულს მოვივლით, ჩვენი საქართველო გახდება ძლიერი, დამოუკიდებელი და ბედნიერი, და იქნება ნიკოფსიიდან დარუბანდამდე. და, საერთოდ, ჩვენი გამარჯვებისა იყოს, ქართველებო!